Verstandig gedrag kost energie en inspanning voelt vaak als straf; dus kiezen we voor de minste weerstand. Neerploffen op de bank, snel een hap uit de magnetron is bijvoorbeeld makkelijker dan buiten wandelen of uitgebreid koken. Tot zover de verklaring waarom we zo vaak onverstandig doen.
Volgens de psycholoog Baumeister (Wilskracht, 2012) zijn we maar beperkt in staat tot multitasken. Als je teveel doet, krijg je stress en reageer je dat af op jezelf of je directe omgeving. Het is dus niet handig te gaan lijnen als je net voor je tentamens zit, of te stoppen met roken als je je huis aan het verbouwen bent. Baumeister adviseert te waken voor teveel doelen: als je je leven volpropt met allerlei doelen die veel energie kosten, dan blijft er bijna niets meer over voor zorgen voor jezelf. Dat houdt geen normaal mens vol; je elastiekje knapt.
Discipline (dus niet toegeven aan allerlei externe prikkels 'doe jij dit nog even, kom je vanavond nog even langs, kun jij niet zitting nemen in de OR? heb je nou nog steeds geen Ipad?') en focus kunnen je behoeden voor allerlei onzinnige uitwassen die meer met ego en het pleasen van anderen te maken hebben dan met verstandige keuzes. De paradox is dat je door discipline uiteindelijk over meer vrijheid beschikt: je neemt zelf regie over je handelen in plaats dat je emotioneel reageert op prikkels. Overigens pleitte de Stoïcijn Seneca ook al voor een stabiel en gelijkmatig leven, maar dat zie je wel vaker bij moderne psychologen, dat ze teruggrijpen op de klassieken. Dit terzijde.
Een andere manier om verstandig gedrag te stimuleren, is het verstandige gedrag aantrekkelijker te maken. Dus dat het niet voelt als straf, maar als beloning. Vraag iemand te eten om het gezelliger te maken, wandel naar iemand toe en drink dan samen koffie als beloning. VW heeft een tijdje terug commercials gemaakt over de 'fun-theory': als je gedrag leuker maakt, gaan mensen dat gedrag uit zichzelf vertonen. Zie de commercial hierboven: traplopen wordt ineens sexy. (Met dank aan Sander de Waal!)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten